Dzieje oświaty w Kijach

W Polsce szkolnictwo parafialne rozwijało się od końca XIII w. , jego rozkwit przypada na koniec XV i początek XVI w.  Szkoły były zakładane prawie w każdej parafii. W dekanacie Kije, liczącym w pierwszej połowie XVI wieku dwadzieścia cztery parafie, szkółki funkcjonowały w dwudziestu jeden parafiach, w tym w Kijach. Pierwotnym celem szkół parafialnych było wykształcenie przyszłych kapłanów, poznających tzw. trivium (gramatykę łac., retorykę, dialektykę), uzupełnione śpiewem kościelnym. Początki szkółki parafialnej w Kijach zbadali ks. profesor Daniel Olszewski i profesor Eugeniusz Wiśniowiecki w opracowaniu „Parafia Kije - zarys dziejów”.  Najstarsze sprawozdania powizytacyjne parafii Kije zamieszczają informacje o szkółce parafialnej w Kijach istniejącej w początku XVI w.  pozostającej pod opieką proboszcza. Uczący w szkółkach byli różnie określani, minister, minister ecclesie, clecha, rector scholie. Zajęcia z młodzieżą odbywały w domu należący do kościoła, w którym mieszkał nauczyciel. Nauczycielami zostawali kantorzy, organiści, wikariusze. Zapisy w dokumentacji z  lat 1513/1539, w których jest mowa o jej rektorach/nauczycielach jak i o uczniach, pozwalają przyjąć tę datę za początek szkolnictwa w parafii Kije. W źródłach z 1598 r. pojawia się nazwisko kierownika/nauczyciela Wawrzyńca z Sochaczewa „ pobierającego osiem złotych rocznej pensji, którą musiał się jednak dzielić z kantorem, nauczycielem śpiewu kościelnego”. Jest także w dokumentach mowa o domu szkolnym, mieszczącym także w  sobie mieszkanie rektora. Informacje na ten temat są nader skąpe, ale wynika z nich, że budynek szkolny istniał. Ocena jego stanu technicznego w 1664 r. wypadła wielce niezadowalająco, gdyż wizytator uznał go za zdezelowany i polecił plebanowi naprawę. Kolejne informacje zawierają wizytacje kościelne XVI/XVIII w. W roku 1679 pensja nauczyciela wzrosła do dziesięciu florenów, z których opłacano dzwonnika i kantora. Zarobki, jak widać, wysokie nie były, dlatego pedagodzy szukali zajęć dodatkowych dla podratowania chudej kiesy. Najczęściej był to udział w kolędzie lub częstych uroczystościach religijnych, na które zapraszano rektora, by je uświetniał swoją obecnością. Czasami brał w nich udział chór szkolny, były więc dodatkowe pieniądze dla kantora, ale głównym płatnikiem wynagrodzenia za pracę pozostawał proboszcz. W roku 1748 uczęszczało do szkółki w Kijach sześciu uczniów, natomiast w 1791 r. spotkał tu wizytator zaledwie „kilkoro dzieci”. Wówczas nakazał on kierownikowi, aby ten pielęgnował piękną tradycję, „chwalebny zwyczaj”, czyli recytację w języku rodzimym katechizmu przed sumą, co stale czynili uczniowie. Natomiast w 1782 r. znajdujemy wzmiankę, w której wizytator chwali codzienne śpiewanie z użyciem książeczki „Pieśni do Przebłogosławionej Maryi”. Dzięki temu dzieci lepiej czytały, a ponieważ występ był publiczny, więc zdaniem wizytatora, „Bogu i ludziom wielce się to podoba i duszom niewymownie pożyteczne jest”.  Z powyższych informacji wynika, że początki szkolnictwa w Kijach sięgają XVI w.

                Kolejne wzmianki dotyczące organizacji szkoły w Kijach pojawiają się w raporcie z zebrania w dniu 20 września 1817 r. u Michała Lewickiego, wielmożnego zastępcy Dziedzica Kij, w obecności Stanisława Kostki Zarzeckiego, proboszcza parafii Kije. Po odczytaniu ustaw Izby Edukacyjnej i naradzeniu się postanowiono założyć szkółkę elementarną (dokonano spisu dzieci w wieku szkolnym z 11 września 1817 r.). Szkoła miała się mieścić w domu obok kościoła, a nauczycielem  miał być P. Chodorowski. Jednak mimo starań szkoły nie otworzono. W roku 1863, w wykazie Konsystorza Kieleckiego znalazła się parafia Kije nadal bez szkoły, natomiast w roku 1867 uchwalony został stały fundusz na utrzymanie szkoły elementarnej w Rębowie (etat dla nauczyciela zatwierdzono w lutym 1868 roku). Od początku lat 70-tych XIX wieku protokoły wizyt duszpasterskich informują o funkcjonowaniu dwóch szkół na terenie parafii Kije: w Rębowie i Stawianach. Z upływem lat liczba szkół w parafii systematycznie wzrastała. Nowe otwarcie szkoły w Kijach miało miejsce w 1868 r. (Uchwała Gminna z 6/18 listopada 1868 roku w sprawie założenia szkoły w Kijach). Nauczycielem szkółki zostaje K. Buruziński, następnie Książkiewicz.  W 1871 r. dziedzic Konstanty Górski przekazał swój dom znajdujący się w okolicy urzędu gminy Kliszów w Kijach  jako salkę lekcyjną.. Umowę zawarto z wójtem Osiką. Płaca nauczyciela wynosiła wówczas około 200 rubli. W  roku 1899 zawiązał się Komitet Budowy Szkoły w Kijach w skład którego został powołany 1 kwietnia 1899 nauczyciel z Rębowa, pełniący rolę biegłego.

W 1890 r. rozpoczęto starania o budowę szkoły w Kijach(Projektantem szkoły był architekt Pietrzykowski -Pińczowski Wydział Architektury), ale z braku funduszy nie rozpoczęto jej. Budynek szkoły w Kijach na podstawie projektu z 1890 r., wybudowano tuż przed wybuchem II wojny światowej w 1939 r. jako Dom Ludowy, przy skrzyżowaniu dróg Kielce-Pińczów i Staszów-Jędrzejów. Ostatnim nauczycielem  rosyjskiej szkoły w Kijach, w 1914 r. był Edward Dębski. Po  wyjściu Rosjan władze austriackie zezwoliły na organizacja polskiej szkoły w Kijach. Znane nazwiska najwcześniej uczących nauczycieli to Państwo Elżbieta i Edward Dębscy. Po I wojnie światowej szkoła mieściła się w prywatnych budynkach pana Patera, Jana Satławy, Jacka Kralki. Później – w latach 20-tych XX wieku – usytuowano ją w Domu Ludowym.

                Dyrektorzy/kierownicy:

                - Michał Kobat 1923/24

                - Elżbieta Kobatowa 1924/1925

                - Michał Kobat 1935-1937

                - Władysław Ciurlik p.o. kierownika 1937/38

                - Jan Cecherz 1939-1963

Nauczyciele: Halina Ciurlikowa

                We wrześniu 1939 roku część wsi spłonęła, Dom Ludowy, w którym mieściła się szkoła ocalał. Brak dokumentacji nie pozwala odtworzyć  funkcjonowania szkoły w latach 1941/43. Prawdopodobnie dokumentacja została zniszczona w czasie II wojny światowej, podobnie jak archiwum gminy Kliszów. W roku szkolnym 1944/45 szkoła w Kijach staje się Publiczną Szkołą stopnia III-go.  Po II wojnie światowej nauka odbywała się w dwóch budynkach: w wybudowanym na „Krzyżówce” i w dworku dziedzica Jana Skarbka Tłuchowskiego znajdującego się koło dzisiejszego urzędu gminy. W szkole podstawowej w Kijach  funkcję kierownika szkoły pełnił z przerwami od 1939 r. do 1963 r. Jan Cecherz.  Nauczycielami uczącymi byli: Czesława Nowysz,  Nadzieja Kwapisz, Kaczorowska Józefa, Danuta Sajan i Ludwik Lukasiewicz, Stanisław Górczyński i Genowefa Górczyńska . Na terenie szkoły działało ZHP, SKO, PCK.

Budowę budynku, w którym obecnie znajduje sie Szkoła Podstawowa  w Kijach datuje się od 1950 r., a termin rozpoczęcia jej budowy przesuwany był z roku na rok. Wydział Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pińczowie pismem z dnia 22 marca 1958 roku poinformował władze gminne, że budowa szkoły w Kijach jest ujęta w planie inwestycyjnym Wojewódzkiej Rady Narodowej na rok 1960.

Nowy budynek szkoły w Kijach oddano do użytku dopiero w roku 1962. Szkoła posiadała 7 sal lekcyjnych, szatnię, kuchnię, salę gimnastyczną.

                W 1973 r. w Kijach powstała Zbiorcza Szkoła Gminna, w skład której wchodziły: Szkoła Podstawowa w Kijach kl. I – VIII, Szkoła Podstawowa w Kliszowie kl. I – VIII, Szkoła Podstawowa w Gartatowicach kl. I – VIII, punkty filialne: Szkoła Podstawowa w Gołuchowie kl. I - IV, Szkoła Podstawowa we Włoszczowicach kl. I – IV, Szkoła Podstawowa w Wierzbicy kl. I- IV, Szkoła Podstawowa w Czechowie kl. I –IV, Szkoła Podstawowa w Umianowicach kl. I – IV, Szkoła Podstawowa w Stawianach kl. I- IV, Szkoła Podstawowa w Unikowie kl. I – IV, Szkoła Podstawowa w Szarbkowie kl. I – IV, 5 przedszkoli wiejskich: Państwowe Przedszkole W Kijach, Państwowe Przedszkole w Woli Żydowskiej, Państwowe Przedszkole w Gartatowicach, Państwowe Przedszkole w Kliszowie, Państwowe Przedszkole w Stawianach, ogniska przedszkolne: Włoszczowice, Gołuchów, Wierzbica, Uników i Szarbków.

Dyrektorzy/kierownicy:

                - Jan Cecherz 1939-1963

                - Edward Kuropatwa  1963-1980 i 1985-1990

                - Danuta Ptak 1984/85

                - Gustaw Kot 1980-1984 i 1986- 2006

                - Mariusz Kudasiewicz 2006 r. - nadal

 Grono pedagogiczne w roku szkolnym 1961/62: Danuta Leks, Stanisław Górczyński, Zofia Kowalik, Ludwik Łukasiewicz, Cieloch, Genowefa Górczyńska, Maria Gut i Czesława Nowysz, Helena Wójcik.

Od września  1969 roku w szkole w Kijach pracują: E. Kuropatwa. M. Kuropatwa, Cz. Nowysz, D. Ptak, B. Mazurek, H. Mazurek. Zofia Potalska, Bożena Capaja, Anna Pawlusek, Wanda Kwiatek, Anna Mazurkiewicz, Krystyna Klacza.

W 1973 roku pracę w Kijach rozpoczyna Alicja Kudasiewicz jako nauczyciel geografii i matematyki w klasie III.

Przydział czynności w roku szkolnym 1974/75 w Zbiorczej Szkole Gminnej przedstawiał się następująco: E. Kuropatwa dyrektor ( historia), M. Dąbek z-ca dyr. (przysposobienie obronne, wych. obywatelski), M. Kuropatwa (matemtyka), M. Salus (fizyka, matematyka), D. Baran (matematyka), D. Ptak (j. polski), J. Bezak (j.polski), Z. Nowak (chemia, biologia), I. Leszczńska (historia, biologia), H. Bysiecki (wych. fizyczne), W. Osika ( wych. muzyczne), A. Kudasiewicz (geografia), I. Kowalska (j.rosyjski), H. Mazurek (j. polski), B. Mazurek (wych. plastyczne, zajęcia praktyczne), A. Bysiecka (świetlica), A. Pawlusek (zajęcia praktyczne), a w roku następnym I. Kotarzewska (j, rosyjski) i H. Zyguła ( nauczanie początkowe). Od września zaczyna pracę Irena Lasak i uczy przyrody w klasie II.

Pracę w szkole w Kijach w roku szkolnym 1975/76 zaczynają Doroz Czesław (historia, Przysposobienie Obronne),  Irena Spelak (chemia, świetlica). Szkoła liczyła 297 uczniów.

Przydział czynności w punktach filialnych ZSG  był następujący:

Umianowice - Dąbek Janina nauczyciel ( kl. I-IV)  opiekun SKO i PCK oraz Zyguła Halina j. polski w klasach I i II, opiekun ogniska przedszkolnego i drużyny zuchowej.

Wierzbica – Szymańska Teresa nauczyciel klas I-IV, opiekun ogniska przedszkolnego i drużyny zuchowej.

Włoszczowice – Wójcik Cecylia nauczyciel klas I-IV, opiekun drużyny zuchowej. Pasek Maria nauczyciel klas I-IV, opiekun PCK.

Wola Żydowska – Doroz Zofia nauczyciel klas I-IV , opiekun ogniska przedszkolnego i drużyny harcerskiej.

Gołuchów – Góras Barbara nauczyciel klas I-IV, opiekun ogniska przedszkolnego i drużyny harcerskiej.

Nauczyciele pracujący w roku szkolnym 1982/83 w ZSG w Kijach : Dyr Gustaw Kot, z-ca dyr. Danuta Ptak, Maria Kuropatawa, Maria Salus, Jadwiga Bezak, Alicja Sadura, Alicja Kudasiewicz, Helena Mazurek, Bolesław Mazurek, Anna Pawlusek, Wanda Osika, Irena Spelak, Stanisława Kot, Janina Skwark, Zofia Nowak, Irana Lasak, Barbara Góras PF Gołuchów, Monika Leśniewska PF Gołuchów, Maria Pasek PF Włoszcowice, Cecylia Wójcik PF Włoszczowice, Izydor Wójcik PF Włoszczowice, Jan Kwapisz PF Umianowice, Grażyna Jędracha PF Umianowice, Krystyna Kwapisz PF Umianowice, Zofia Doroz PF Wola Żydowska, Wiesława Sternak PF Wola Żydowska i Dorota Szymańska PF Wierzbica.

W 1985 r. prace w szkole w Kijach  rozpoczynają pracę Wójcik Tamara jako nauczyciel matematyki i Grochowina Dariusz jako nauczyciel  kultury fizycznej i przysposobienia obronnego.

 

           W roku 1984 likwidacji uległa instytucja, jaką była Zbiorcza Szkoła Gminna. Powołano Inspektorów Oświaty i Wychowania. Funkcję tę pełnili kolejno: Gustaw Kot, Sławomir Wątroba, Maria Salus. W roku 1990 stanowiska te również zlikwidowano, usamodzielniając szkoły.

W roku 1999 na mocy reformy oświaty powstała nowa szkoła,  Gimnazjum w Kijach. Siedzibą nowej placówki został budynek Szkoły Podstawowej w Kijach.  W roku 2005 oddano do użytku  dla szkoły podstawowej pomieszczenia w nadbudowanym poddaszu. W dniu 28 sierpnia 1999 roku dyrektor gimnazjum, Gustaw Kot dokonał otwarcia pierwszego posiedzenia Rady Pedagogicznej Gimnazjum w Kijach. W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Rady Pedagogicznej:

Gustaw Kot – dyrektor Gimnazjum oraz nauczyciele Małgorzata Wolny (j. polski), Janina Skwark (j.rosyjski), Bogdan Skrobisz (historia i WOS), Mariusz Kudasiewicz (geografia i sztuka), Tamara Piotrowska ( matematyka i informatyka), Sławomir Wątroba (fizyka), Agnieszka Machynia (wych. fizyczne), Wanda Osika ( wych. fizyczne), Małgorzata Fiuk (biologia i chemia). W posiedzeniu  nie uczestniczyli Anna Kędzierska (j. angielski) i ks. Leszek Starczewski (religia). W roku szkolnym 2000/2001 rozpoczyna pracę Małgorzata Gawior jako nauczyciel j. polskiego i WDŻ oraz nauczyciel j. angielskiego Dariusz Pikul. W roku szkolnym 2001/2002 zaczynają pracę w gimnazjum Jolanta Cios (matematyka) i Mariusz Możdżeń ( j. angielski), Ewa Kobos (technika, sztuka). Od 01.09.2005 r. pracują w gimnazjum Ewa Obarzanek, Tomasz Kołbus jako nauczyciele j. angielskiego, Monika Piotrowska nauczyciel wychowania fizycznego oraz Marta Pawlik. W roku 2005 oddano do użytku  dla szkoły podstawowej pomieszczenia w nadbudowanym poddaszu. Naglącą sprawą była budowa sali sportowej, która rozwiązałaby  problem realizacji wychowania fizycznego przy tak licznych klasach,  tak szkoły podstawowej jak i gimnazjum. Uchwałą Nr XXV/177/05 Rada Gminy w Kijach z dnia 30.05.2005 r. zdecydowano o budowie hali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej w Kijach.

1 września 2019 roku gimnazja powstałe w wyniku reformy systemu oświaty w 1999 roku po 20 latach funkcjonowania zostały zlikwidowane.

 

Kije Grono Pedagogiczne w roku szkolnym 2017/2018

Małgorzata Gawior, Małgorzata Wolny, Agata Kudasiewicz, Jolanta Cios, Mariusz Kudasiewicz, Małgorzata Noszczyk-Fiuk, Aneta Palińska, Tamara Piotrowska, Bogdan Skrobisz, ks. mgr Andrzej Sadrak, Jolanta Cios, Dorota Pytel, Ewa Kobos , Małgorzata Hynek , Elżbieta Nogacka, Agnieszka Machynia, Monika Pawlikowska, Justyna Taźbierska, Agata Matyjas

 

Szkoła w Czechowie

                Jednoklasowa, publiczna szkoła w Czechowie powstała w 1931 r. i istniała do 1973 r.

Kierownicy:

Władysław Gołda, 1931-1938.

                Henryk Kruszyński 1938-1940 (choroba, w styczniu zastąpił go Jan Kucharczyk).

                Helena Nowak 1940-1945.

                Alojza Szczepańska 1945-1947.

                Maria Huppenthal 1947-1950 (szkołę zlikwidowano na 5 lat).

                Maria Zielińska 1955-1961.

                Helena Wójcik 1961-1973.

                Od 1973 r. klasy I-III jako punkt filialny.

                Religii uczyli: ks. Józef Porada 1931/32 , ks. Józef Nowak 1932/33.

                Nauczyciel drugi od 1961 r., a od 1965 r. Janina Satława.

 

 

Szkoła w Gołuchowie

                Nauka odbywała się tylko w okresie zimy od 1905 r. do 1918 r. W okresie międzywojennym w szkole (mieszkanie wynajęte u Władysława Kudły) pracowała pani Cabaj.

                Kierownicy:

                Brudziński Józef - 1945/48.

                Szywała Julian - 1948/49. Od 1949 r. zatrudniono drugiego nauczyciela - Wnuk Henryk.

                Pręga Maria - 1949 r., p.o. kierownika.

                Kuczyński Henryk -1949 r., p.o. kierownika.

                Kwietniewska Irena -1949 r., p.o. kierownika.

                Wnuk Henryk -1950/51, kierownik.

                Skrobisz Stefania - 1951/55, kierownik.

                Kwietniewska Celina -1955/59, kierownik.

                 Nauczyciele: Kwietniewska Celina,  Wójcik Izydor, Wójcik Cecylia, Kowalczyk Janina, Durlej Janina, Durlej Henryk, Łapot Barbara, Jabłczyńska Stanisława, Wydymus Teresa.

 Rok 1968 kadra: Wójcik Izydor, Błachucińska Stanisława, Ciszowska Irena, Wójcik Cecylia.

W 1973 r. kierownikiem zostaje Góras Barbara.

Szkoła w Gołuchowie była szkołą dwuzmianową. Do roku 1959 zajęcia odbywały się w wynajętych izbach chłopskich. Początkowo nauka w jednej izbie lekcyjnej, a po wizytacji 1953 r. wynajęto drugą izbę. Od 1959 r. zajęcia odbywały się w wybudowanym budynku szkoły. Do 1953 r. szkoła czteroklasowa. Od roku szkolnego 1953/54 pięcioklasowa, od 1960 r. siedmioklasowa, Do 1970 r. Szkoła w Gołuchowie istniała jako samodzielna, ośmioklasowa. Ostatnimi nauczycielami pracującymi w Gołuchowie do31 sierpnia 1998 roku byli: kierownik Maria Cyran-Gwizdak, nauczyciele Marta Wojciechowska-Kukla i Wioletta Mazur. Woźnymi od 1959 r. byli: Brożek Stefan, Wiech Stanisława i Bartela Barbara.

  Szkołę zlikwidowano 31.08.1998 roku.

 

Szkoła w Kokocie

                Szkoła w Kokocie istniała od 1915 r. w dzielnicy Piaski do 1919 r. Kierownikiem był Władysław Dębski. Do szkoły uczęszczały dzieci z Kliszowa i Kokota. W 1918 r. sześciu uczniów ukończyło IV klasę. Dzieci żydowskie: rodzeństwo Moszek i Rozalia Kozłowska.

Szkoła istniała do 1920 r. Nauczycielem był Władysław Dębski.

 

Szkoła w Kliszowie

 

                Szkołę otworzono na początku XX wieku, prawdopodobnie po pożarze szkoły w Rębowie (obwód szkolny Kliszów, Rębów), w zabudowaniach majątku Lanckorońskich. W odrodzonej Polsce nauka rozpoczęła się w roku szkolnym 1918/19. Nowy budynek szkolny oddano do nauki w 1939 r. W okresie okupacji odbywały się tam zajęcia.

                Zanotowano rekordowy stan 215 uczniów w roku szkolnym 1946/47. Do szkoły uczęszczały dzieci wyznania mojżeszowego z Kokota m.in. Meszberg Chaim. Obwód szkolny obejmował wsie Kliszów, Rębów, Kokot.

                Kierownicy: Ignacy Bugno 1918-1964.

                Jan Kwapisz 1964-1976.

                Janina Dąbek 1976-1982.

                Danuta Sobczyk 1982-1991.

                Irena Kotarzewska 1991-2004.

                Likwidacja szkoły miała miejsce w 2006 r.

Nauczyciele: Krystyna Kwapisz, Kamińska Dorota, Weronika Mazurczak, Franciszka Zyguła , M. Janowska i Jadwiga Bezak, a od 1965 r. Mazurczak Stanisław i Maria Salus. Kwapisz Jan, Alicja Dzierżak, Janowska Maria, Kwapisz Krystyna, Mazurczak Stanisław, Sobczyk Danuta, Zyguła Franciszka, a od 1968 r. Koźmińska Anna.

  Woźniak Franciszka, Pajchel Grażyna oraz Paniec Stefan, a od 1975 r. Baran Stanisław. . Nauczycielem języka rosyjskiego i przysposobienia obronnego zostaje Janina Skwark i Bożena Matysiak (matematyka, fizyka, chemia). Na terenie szkoły działały następujące organizacje: Zuchy prowadziła F. Woźniak, drużyną harcerską opiekowały się S. Błachucińska i A. Dzierżak, samorząd uczniowski D.Sobczyk, PCK B. Matysiak, SKO J. Dąbek, TPPR J. Skwark, LOP A. Dzierżak i zawodoznastwo B. Matysiak.

 

W 2001 r. zatrudniona zostaje Agata Sikora jako nauczyciel matematyki w klasach IV-VI oraz Regina Boksa jako nauczyciel języka angielskiego.

W następnych latach pracują B. Jaszczyk, E. Kobos, J. Socha, B. Matysiak, Furman Edward, Urszula Chrobot.

Ze względu na trudną sytuację finansową gminy Kije oraz malejąca liczbę dzieci, Rada Gminy zadecydowała, że od września 2003 roku szkoła w Kliszowie staje się Szkołą Filialną Szkoły Podstawowej w Kijach z klasami 0-III. Nauczyciele Szkoły Filialnej to: Pani Helena Fatyga (kierownik ), nauczanie zintegrowane, Bożena Wykurz nauczanie zintegrowane, Marta Kukla nauczanie zintegrowane i biblioteka, Wiesława Zając religia, Regina Boksa j. angielski. Do szkółki uczęszczało 29 uczniów, a w następnym 28, a w 2006 roku 30 uczniów.

Uchwałą Nr XXXV/238/06 Rady Gminy w z  dnia 27 marca 2006 r. od 01.09.2006 r. szkoła w Kliszowie zostaje zlikwidowana, a dzieci zgodnie z uchwałą będą kontynuować naukę w Szkole Podstawowej w Kijach.

 

Szkoła w Rębowie

Na podstawie zachowanej dokumentacji z 1817 r. można przypuszczać, że szkoła w Rębowie zaczęła funkcjonować w tymże roku. W spisie dzieci w wieku szkolnym  przeprowadzonym  w parafii Kije w 1817 r.  nie umieszczono na listach przyszłych uczniów z Rębowa, należącej wówczas do gminy Kliszów, a więc można  założyć, że w Rębowie zaczęła funkcjonować szkółka elementarna. Nie ujęto także włościan w spisie powinności szkolnych. Zapisy z 1817 r. – „szkołę im urządzono ( Rębowie  i Borczynie) są bliżej Korytnicy”, „Lubo niektóre wsie jako to Rębów bliższemi są Korytnicy, gdzie szkółki im założono, ale wielmożny zastępca Dziedzica oświadcza, iż na to pozwolenie moje, aby wsie tych dóbr należące do innego Towarzystwa Szkolnego przyłączonymi były”.  Również w 1867 r. w uchwale gminnej nie występuje dieriewnia (wieś) Rębów.W 1868 r. otwarto nową szkołę. Nauczycielem  był Edward Dziekański, jego etat w szkole elementarnej  zatwierdzony został pismem wójta gminy Kliszów z dnia 17/29 lutego 1868 roku.Szkoła posiadała własny dom położony obok kaplicy. Zapisanych do szkoły było 67 dzieci. Na utrzymanie szkoły rząd carski przeznaczył 75 rubli, a mieszkańcy Rębowa ze zbiórki przeznaczali 109 rubli. Liczba mieszkańców wg spisu wierzących w 1846 roku wynosiła 125 (Archiwum Państwowe w Kielcach, Dyrekcja Szkolna Kielecka, sygn. 1497).

Ciekawostka: Po pożarze Kościoła św. Stanisława w Piotrkowicach, w celu zdobycia funduszy na odbudowę (klasztoru pobernardyńskiego), w 1846 roku sprzedano organy, ołtarze boczne i konfesjonały do kaplicy w Rębowie.

 

Szkoła w Żydówku

O istnieniu szkółki w Żydówku wiemy bardzo niewiele, gdyż nie zachowała się dokumentacja z jej działalności. Jednak na podstawie arkuszy ocen zbiorczej szkoły w Stawianach można ustalić, że szkółka istniała w okresie międzywojennym i mieściła się w niewielkiej izbie. W 1936 roku część mieszkańców wsi Samostrzałowa deklarowało wysłać swoje dzieci do Żydówka, lecz decyzja Inspektora Szkolnego była odmowna z powodu małej izby lekcyjnej. Wg relacji najstarszych mieszkańców Żydówka szkółka mieściła się w izbie dworskiej w parku, a potem w malutkiej izbie rodziny Ludwińskich. Nauka odbywała się w okresie zimy, a za naukę płacono nauczycielowi Kobaczyńskiemu „kapeluszem jajek”. W izbie u Ludwińskich uczyła nauczycielka Józefa Grzybówna, a przed wybuchem II wojny światowej Stefan Szmak. Nauczyciel wyruszył na wojnę i nie wiadomo co się z nim stało.

W 1946 r. czwartą klasę w Żydówku kończy urodzona w 1934 r. Kubala Helena ur.1934 r.  i od 1 września 1946 r. piątą klasę rozpoczynała w zbiorczej szkole w Stawianach. W 1948 r. szkółka na Żydówku przestaje istnieć, dzieci z Żydówka uczęszczają do szkoły w Woli Żydowskiej.

 

Szkoła w Woli Żydowskiej

Brak dokumentacji z okresu międzywojennego uszczupla wiadomości o funkcjonowaniu szkoły  w Woli Żydowskiej. Istnienie szkoły poświadczają szczątkowe arkusze ocen przesyłane do zbiorczej szkoły w Stawianach. Autor nie dotarł do informacji w jakich okolicznościach ta dokumentacja zaginęła w okresie II wojny światowej. Pierwsze informacje pochodzą z okresu powojennego.

                Stanisław Woźniak pochodzący z Włoszczowic, pracuje na Woli Żydowskiej  w latach 1945/48 jako kierownik szkoły. W latach 1948/72 kierownikiem szkoły zostaje Janina Burdzińska. Nauczyciele pracujący w szkole w Woli Żydowskiej od roku 1950 do roku 1960 to: L. Poliwczak, S. Jabłczyńska, G. Stasiek, Danuta Nyk, K. Klang, Janina Dworowska, Janina Serwicka, Leokadia Tomczyk, Irena Szmera, Gołębiowska Zofia, W. Borek, K. Juszczyk, Stanisław Wójcicki, Książkiewicz, Irena, Lasak, Zenobia Głodzik. Kierownikiem szkoły w roku szkolnym 1972/73 zostaje Barbara Góras.  W roku 1973/74 dyrektorem szkoły zostaje Z. Doroz jest to ostatni dyrektor ośmioklasowej szkoły na Woli Żydowskiej, gdyż od września 1974 roku dzieci będą uczęszczać do Zbiorczej  Szkoły w Kijach, a pani dyrektor zostaje   kierownikiem szkoły filialnej.. Nauczycielami pracującymi w szkole byli Teresa Pietrawska i Czesław Doroz.

Uchwałą Nr V/46/03 Rady Gminy w Kijach z dnia 23.06.2003 r. podjęto decyzje o likwidacji Szkoły Podstawowej w Woli Żydowskiej, a uczniowie zlikwidowanej szkoły będą kontynuować naukę w Szkole Podstawowej w Gartatowicach.

Szkoła w Stawianach

Jedną z pierwszych szkół jakie powstały w parafii Kije po powstaniu Komisji Edukacji Narodowej była szkoła parafialna w Stawianach, założona przez ks. Hugona Kołłątaja w roku uchwalenia Konstytucji 3 Maja 1791 r. Mieszkańcy Stawian mogą być dumni ze swojego wspaniałomyślnego właściciela, który te dobra nabył na licytacji, w 1784 roku. Ks. Kołłątaj zapewne pomyślał „Konstytucja z duchem oświecenia, Stawiany z duchem nowoczesnej oświaty – zakładamy szkołę”. Z raportu wizytatora sporządzonego 4 lipca 1792 roku dowiadujemy się, że szkoła nie posiadała własnego budynku. Mieściła się w wynajętej, ciasnej, ciemnej izbie miejscowego tkacza. Nauczyciel szkółki „Marcin Marański 64 lat mający”, posiadał niewystarczające wykształcenie i umiejętności. Uposażenie nauczyciela składało się z sypu tj. jednego korca żyta, trzy ćwierci jęczmienia, dwa garnce grochu, tyleż prosa i pszenicy oraz jeden złoty i 15 groszy na inne potrzeby, na kwartał. Nauczyciel pracował tylko za wyżywienie. Obiecanej pensji nie wypłacano, uważano „ iż mu krzywda uczyniona nie będzie”. Po ostatnim rozbiorze w 1795 r. i utracie niepodległości, zanika dokumentacja, a szkoła przestaje istnieć. Po stuletniej przerwie szkolnictwo w Stawianach powraca w  1867 r.. Pod zaborem rosyjskim powstaje szkółka elementarna. Budynek szkolny drewniany, wybudowano w 1901 r. „o trzech izbach lekcyjnych”. W okresie II Rzeczypospolitej i w okresie II wojny światowej szkoła w Stawianach nie przerywa swojej działalności. Zachowana od 1931 r. dokumentacja pozwala na obszerniejsze odtworzenie losów oświaty w Stawianach.

Nauczyciele: Franciszka Błaszczeciówna ( ukończyła seminarium nauczycielskie, 4 lata pracy), Anna Chachurska (Szkoła Handlowa w Kielcach, kurs doskonalący, 8 lat pracy) ks. Józef Porada (Seminarium Duchowne w Kielcach).

Szkoła II stopnia z najwyższą VI klasą. Do obwodu szkoły należały: Stawiany, Marynka ,Samostrzałów.

Kierownik szkoły: Maria Kurysowa 1934/35

Kierownik : Maria Szukowa 1935/38

Kierownik : Jan Biernacki od 4-XI- 1938 r. do 1945 r.

Po wyzwoleniu gminy Kliszów kierownikiem szkoły w Stawianach zostaje Jan Kwapisz 31-01-1945 r. do 1955 r.

Obwód szkoły w Stawianach obejmował wsie: Stawiany, Marynka, Samostrzałów. Szkoła była sześcioklasowa, II stopnia zbiorcza dla wsi Gartatowice, Wola Żydowska. W szkole uczyło dwóch nauczycieli. Drugim nauczycielem była żona kierownika, Nadzieja Kwapisz (od 1.III.1945 roku.

W roku szkolnym 1946/47 pracę rozpoczyna trzeci nauczyciel Wrzoskiewicz Jan.

Od 1.IX.1946 r. stan organizacyjny szkoły podniesiono do VII klas co dało szkole III stopień organizacyjny. Warunki lokalowe nie odpowiadają takiej liczbie uczniów i klas, dlatego Wójt gminy Kliszów z siedzibą w Kijach, na własną rękę przystąpił do wykonania nadbudowy szkoły na istniejącej szkole. Dobudowano  z drewna sale przeznaczone dla nauczycieli. Nadbudowane piętro oddano do użytku  2.III.1948 r. W 1950 r. pracują tu Czesława Bajor, wychowawca klasy IV, W. Badurak, wychowawca klasy V, Walkowicz Weronika i ks. Józef Kubicki, a od 1951 r. Pacyna Helena. Woźnym jest Stanisław Sarnecki.

Od 1957 r. do 1962 r. obowiązki kierownika pełni Tadeusz Sierakowski .  W    1962 r. w szkole pracują nauczyciele: Sikorska Krystyna, Wrzoskiewicz Janina, Czechowska Elżbieta, Mierzejewska Jadwiga, Wrzoskiewicz Jan. Otworzono w roku 1957 jako punkt filialny szkoły w Stawianach szkołę w Samostrzałowie w wynajętym mieszkaniu o pow. 30 m². Nauczycielem zostaje Dzierżak Alicja.

W latach 1962/ 73 funkcję kierownika szkoły w Stawianach pełnił Sikorski Henryk.

Nauczyciele pracujący: Sierakowska Janina, Wrzoskiewicz Jan, Zielińska Maria, Szarawara.

W roku szkolnym 1967/68 następuje duży ruch kadrowy. Pracę w szkole zaczynają nowi nauczyciele: Chabior Józefa, Kilan Andrzej ( chór, zespół muzyczny), Bielawska Janina, Kwarciany Zdzisław. Od 1-X-1968 Zych Czesław. W 1970 r. Nowak Maria i Irena Kotarzewska.

Po utworzeniu szkół zbiorczych szkoła w  Stawianch staje się punktem filialnym Szkoły Podstawowej w Gartatowicach  z klasami I-III. Kierownikem punktu filialnego zostaje w 1974 r. Maria Chrobot.

 

Szkoła w Umianowicach

                Początki szkoły w Umianowicach sięgają 1902 r., podobnie jak w Stawianach. Władze carskie i włościanie szkoły nie wybudowali, a nauka odbywała się w wynajętej izbie chłopskiej zarówno w okresie międzywojennym jak i w czasie II wojny światowej. Po zakończeniu działań wojennych rozpoczęto naukę 1 marca 1945 r. Była to szkoła pierwszego stopnia, I - IV. Klasa V uczęszczała do szkoły zbiorczej w Kijach.

Kierownik: Chmielewski Jan, 1945 r. i nauczyciel Chmielewska Maria. Stan w roku szkolnym 1945/46 wynosił 117 uczniów.

W 1946 r. kierownikiem jest Jadwiga PraszeK - szkoła o jednym nauczycielu. Warunki lokalowe bardzo ciężkie - w jednej izbie brak podłogi (klepisko). Mieszkańcy wsi w czynie społecznym wybudowali szkołę w 1947 r., do użytku została oddana w 1950 r. Od 1955 r. pracuje  4 nauczycieli. W 1955 r. szkoła w Umianowicach staje się szkołą siedmioklasową – kierownikiem zostaje Antoni Markiewicz.

                Obwód szkolny obejmował wsie: Umianowice, Umianowice - Górka, Czechów, Olszówka.

                W roku szkolnym 1962/63/73kierownikiem jest  Marian Dąbek.

                W 1965 r. szkoła stała się szkołą ośmioklasową, po wybudowaniu nowej szkoły na „Górce".

                W roku szkolnym 1972/73 pracowało sześciu nauczycieli: Jadwiga Bezak, Janina Dąbek, Marian Dąbek, Irena Leszczyńska, Grażyna Maszkowska, Halina Zyguła, Maria Salus.              

 

Szkoła w Wierzbicy

Dostępna dokumentacja pozwala stwierdzić, że szkoła w Wierzbicy funkcjonowała w 1918 r. W 1931 r. kierownikiem był Józef Pieliszczan, a nauczycielem jego żona Janina Pieliszczanowa. Obwód szkolny obejmował wsie: Wierzbica, Borczyn i Górki. Do klas I-IV uczęszczało 120 dzieci w roku szkolnym 1931/32. W 1932/33 szkoła staje się pięcioklasową.

 11 grudnia 1941 r. kierownikiem szkoły został Władysław Wawrzykowski z Grabowca.

Szkoła „o jednym nauczycielu”, religii uczył ks. R. Zelek. Szkoła nie posiadała własnego budynku, zajęcia odbywały się w wynajętych dwóch izbach. Po ostatnich działaniach wojennych naukę w szkole podjęto 8 lutego 1945 r.

W roku szkolnym 1945/46 kierownikiem został Julian Trojan. Obwód szkolny obejmował wsie: Wierzbica, Wierzbica - Folwark, Wierzbica - Pysk, Borczyn, Górki. W następnym roku szkolnym kierownikiem został Jan Chmiel z Włoszczowic i funkcje pełnił do 1949 r. Izba szkolna mieściła się w budynku spółdzielczym. Kierownik i mieszkańcy Wierzbicy bezskutecznie zabiegali o budowę szkoły.

Wieloletnim kierownikiem szkoły w Wierzbicy była Teresa Szymańska, następnie Dorota Kudasiewicz.

Uchwałą Nr IX/77/2000 Rady Gminy w Kijach z dnia 28.02.2000 r. od 01.09.2000 r. Szkoła Filialna w Wierzbicy  zostaje zamknięta, a dzieci będą uczęszczać do Szkoły Podstawowej w Kijach. Zagospodarowanie budynku szkoły powierzono Zarządowi Gminy w porozumieniu z Radą Sołecką Wierzbicy.

 

Szkoła w Gartatowicach

Dzieje szkoły w Gartatowicach trudno odtworzyć ze względu na brak dokumentacji szkolnej, a zachowana datuje się dopiero z roku szkolnego 1928/29. Zapiski wiejskiego „korespondenta prasowego”, Jana Siutki prowadzone od 1905 roku dostarczają kilka ciekawych informacji dotyczących szkolnictwa w Gartatowicach. Korespondent zanotował  - „Oświata – do 1918 roku w Gartatowicach nie było szkoły, dzieci uczyły się w prywatnych domach. Za podręczniki do nauki służyły książeczki do nabożeństwa i broszurki tzw. gronówki. Dopiero od roku 1918 otwarto tu pierwszą szkołę w domu prywatnym z jedną nauczycielką. Pierwszą nauczycielką była „Idzikowska Janina z Pińczowa”. Informacje o działaniu szkoły występują w dokumentacji zbiorczej szkoły w Stawianach do której uczęszczali uczniowie ze szkoły w Gartatowicach (do klasy piątej). 1928 roku była to dwuklasowa  Publiczna Szkoła Powszechna. Do szkoły uczęszczały dzieci z Chruścic, Chwałowic i Janowa. Kierownikiem szkoły był Kęsek Stanisław. Nauka odbywała się w nowo wybudowanym budynku szkolnym. Zbiorczą szkołą były Stawiany.Kierownikiem szkoły w latach 1963/68 była Wanda Kulińska. Od  1964 r.  szkoła jest ośmioklasowa. Ważnym wydarzeniem w życiu mieszkańców Gartatowic był dzień 31 sierpnia 1968 roku, kiedy oddawano do użytku szkolnego nowoczesną szkołę wybudowaną w dużym stopniu czynem społecznym mieszkańców.. W roku szkolnym 1967/68 w Gartatowicach pracują następujący nauczyciele: kierownik Wanda Kulińska, nauczyciele: Kazimierz Kuliński, Maria Sosińska, Maria Wróbel, Maria Puchała, Halina Macias.

                Kierownikiem szkoły w Gartatowicach w roku szkolnym 1970/71 zostaje Szafraniec Roman. Nauczyciele: Szafraniec Elżbieta, Satława Janina, Krystyna Bzdon. W roku szkolnym 1972/73 w Gartatowicach otwarto przedszkole, którym opiekowała się Pytel Elżbieta. Od roku 1972/73 placówką kieruje dyrektor R. Szafraniec.

W roku szkolnym 1973/74 pracują: Kocel Jadwiga, Kasprzyk Anna, Salus Maria,Wątroba Jadwiga.

Od roku 1988/89 pracują następujący nauczyciele: Curyło Cezary, Jaskólska Małgorzata, Jaskólski Przemysław, Kaleta Małgorzata, Karwacińska Zofia, Mazurek Alicja, Szafraniec Elżbieta, Wątroba Jadwiga, Wójcik Helena, Wronka Daniela, Wronka Roman, Kaleta Małgorzata, Sławomir Wątroba, Lidia Nowak, Wiesława Madej.

Od roku 2009/2010 w szkole uczą nauczyciele: B. Różalska-Czerw, R. Jankowska, A. Osińska, D. Pytel, L. Adamowska, I. Janas, M. Kukla, B. Wykurz, S. Wątroba, A. Wyrwa, R. Boksa, ks T. Pluta, C. Curyło).

 

Grono Pedagogiczne 2017/2018 r.

1. Cezary Curyło – kierownik, wychowanie fizyczne
2. Lidia Adamowska - oddział przedszkolny, zajęcia logopedyczne
3. Regina Boksa - język angielski
4. Bożena Różalska-Czerw - język polski, historia, zajęcia świetlicowe
5. Ireneusz Janas - matematyka
6. Renata Jankowska - edukacja wczesnoszkolna
7. Anna Kobos - przyroda
8. Ewa Obarzanek - język angielski
9. Agnieszka Osińska - język polski
10. ksiądz Tadeusz Pluta - religia
11. Dorota Pytel - edukacja wczesnoszkolna
12. Kazimiera Skrobisz – muzyka

 

Opracował: mgr Bogdan Skrobisz

Korekta: mgr Małgorzata Wolny